Definicja nałogu

Trudno jest odpowiedzieć na pytanie, dlaczego ktoś staje się  chorym  uzależnionym. Proces rozwoju uzależnienia trwa na ogół wiele lat i często na rozwój choroby wpływa szereg różnych czynników. W zasadzie przyczynę choroby można w pełni zrozumieć  tylko poprzez intensywne zbadanie konkretnej historii życia i przeżyć osoby uzależnionej.

Do tej pory nauka stwierdziła jedynie, że ważnym warunkiem powstania i rozwoju alkoholizmu obok przyczyn socjalnych, psychicznych i różnych innych jest bez wątpienia również podatność  fizjologiczna osoby uzależnionej.  

Osoby, które nie potrafią otwarcie wyrazić swych uczuć są skłonne do tego, aby własne nieprzyjemne uczucia tłumić lub zagłuszać w sobie przez nadmierną konsumpcję środków nałogu. Ciężka sytuacja rodzinna lub socjalna jak bezrobocie, rozłąka z osobą bliską lub też monotonia życia, potrafią także ułatwić drogę do nadużycia środków nałogu. Inni uzależnieni doznali w dzieciństwie ciężkich przeżyć traumatycznych jak przemoc domowa lub gwałt i nie potrafią  do dzisiaj się z nimi uporać.

U wielu innych uzależnionych przyczyną nałogu była  przynależność do jakiejś grupy, lekkomyślność lub też chęć doznania nowych wrażeń.  

Rozwój nałogu dokonuje się poprzez:

• doświadczenie
• powtórne użycie
• przyzwyczajenie

Początkowe zażycie (późniejszego) środku nałogu jest pełnym sukcesem: w zależności od rodzaju substancji odurzającej i jej działania, zażywający doznaje w początkowej fazie ulgi, odciążenia i odprężenia. Możliwe jest również doznanie uczuć, których się przedtem nie znało. W każdym razie zażywający czuje się lepiej niż przed użyciem środka nałogu. Kto nauczył się swoje uczucia i nastroje trzymać pod kontrolą również pod wpływem środka nałogu, ten prędzej ulegnie pokusie i częściej będzie sięgał po środek uzależnienia.

Pozytywny efekt z czasem zanika jednak coraz szybciej. Maleje zdolność konsumenta do stosownej regulacji własnych spraw i problemów. Coraz silniejszy staje się pociąg do środka nałogu i coraz częściej dochodzi do nadmiernego użycia w złudzeniu, że w ten sposób ponownie da się osiagnąć dobre samopoczucie i zadowolenie. Aby jednak na nowo uzyskać dobre samopoczucie i złudny stan extazy, ilość substancji odurzającej musi być ciągle zwiększana, co w końcu prowadzi do zguby.

Zażywający popada w uzależnienie psychiczne i środek nałogu staje się dla niego rzeczą najważniejszą, wokół której stale krążą jego czynności, myśli i uczucia. Teraz chodzi już tylko o to, aby uniknąć uczucia glębokiego niezadowolenia i przygnębienia, które powstaje w chwili braku środka uzależnienia. Nałóg jest teraz najważniejszy i problemy, które początkowo były przyczyną sięgnięcia po środek uzależnienia nagle stają się nieważne, powstają nowe problemy zwiaząne z nałogiem.

Skutkami uzależnienia psychicznego mogą być np:

• Ograniczenie zainteresowań wyłącznie na środek  nałogu, tzn. niepokonywalny popęd do tego, aby za wszelką cenę zdobyć i zażyć daną substancję.
• Potrzeba ponownego zażycia i utrata kontroli nad tym, kiedy zacząć a kiedy zakonczyć konsumpcję środka nałogu oraz utrata kontroli nad ilością zażytej substancji uzależnienia.
• Zaniedbywanie obowiązków i utrata zainteresowania  dla rodziny, pracy lub szkoły.
• Zmiana przyjaciół.
• Kłamstwa o tym, ile i jak często środki nałogu są zażywane.
• Dalsza konsumpcja środka uzależnienia mimo doznanych szkód psychicznych i socjalnych.

Zależność  psychiczna jest trudna w leczeniu i nie da jej się całkowicie wyeliminować. To ona przyczynia sie głównie do tego, że osoby uzależnione po miesiącach a nawet latach abstynencji ponownie mogą wpaść  w nałóg i stare zachowania.

Obok zależności psychicznej (duchowej) przy nadużyciu alkoholu, papierosów, różnych lekarstw i heroiny powstaje również uzależnienie fizyczne (cielesne): organizm reaguje na długotrwałą konsumpcję środka uzależnienia obronną regulacją przemiany materii. Przy nagłym odsunięciu środka nałogu dochodzi w organizmie, w zależności od substancji, do nieprzyjemnych, bolesnych a nawet zagrażających życiu objawów zespołu abstynencyjnego. Mijają one jednak szybko przy ponownym zażyciu środka uzależnienia. Zwiastunem uzależnienia fizycznego jest przyzwyczajenie do środka związane z rozwojem tolerancji i podwyższaniem dawki.