
Definicja nałogu
Trudno jest odpowiedzieć na pytanie, dlaczego ktoś staje się chorym uzależnionym. Proces rozwoju uzależnienia trwa na ogół wiele lat i często na rozwój choroby wpływa szereg różnych czynników. W zasadzie przyczynę choroby można w pełni zrozumieć tylko poprzez intensywne zbadanie konkretnej historii życia i przeżyć osoby uzależnionej.
Do tej pory nauka stwierdziła jedynie, że ważnym warunkiem powstania i rozwoju alkoholizmu obok przyczyn socjalnych, psychicznych i różnych innych jest bez wątpienia również podatność fizjologiczna osoby uzależnionej.
Osoby, które nie potrafią otwarcie wyrazić swych uczuć są skłonne do tego, aby własne nieprzyjemne uczucia tłumić lub zagłuszać w sobie przez nadmierną konsumpcję środków nałogu. Ciężka sytuacja rodzinna lub socjalna jak bezrobocie, rozłąka z osobą bliską lub też monotonia życia, potrafią także ułatwić drogę do nadużycia środków nałogu. Inni uzależnieni doznali w dzieciństwie ciężkich przeżyć traumatycznych jak przemoc domowa lub gwałt i nie potrafią do dzisiaj się z nimi uporać.
U wielu innych uzależnionych przyczyną nałogu była przynależność do jakiejś grupy, lekkomyślność lub też chęć doznania nowych wrażeń.
Rozwój nałogu dokonuje się poprzez:
- doświadczenie
- powtórne użycie
- przyzwyczajenie
Początkowe zażycie (późniejszego) środku nałogu jest pełnym sukcesem: w zależności od rodzaju substancji odurzającej i jej działania, zażywający doznaje w początkowej fazie ulgi, odciążenia i odprężenia. Możliwe jest również doznanie uczuć, których się przedtem nie znało. W każdym razie zażywający czuje się lepiej niż przed użyciem środka nałogu. Kto nauczył się swoje uczucia i nastroje trzymać pod kontrolą również pod wpływem środka nałogu, ten prędzej ulegnie pokusie i częściej będzie sięgał po środek uzależnienia.
Pozytywny efekt z czasem zanika jednak coraz szybciej. Maleje zdolność konsumenta do stosownej regulacji własnych spraw i problemów. Coraz silniejszy staje się pociąg do środka nałogu i coraz częściej dochodzi do nadmiernego użycia w złudzeniu, że w ten sposób ponownie da się osiagnąć dobre samopoczucie i zadowolenie. Aby jednak na nowo uzyskać dobre samopoczucie i złudny stan extazy, ilość substancji odurzającej musi być ciągle zwiększana, co w końcu prowadzi do zguby.
Zażywający popada w uzależnienie psychiczne i środek nałogu staje się dla niego rzeczą najważniejszą, wokół której stale krążą jego czynności, myśli i uczucia. Teraz chodzi już tylko o to, aby uniknąć uczucia glębokiego niezadowolenia i przygnębienia, które powstaje w chwili braku środka uzależnienia. Nałóg jest teraz najważniejszy i problemy, które początkowo były przyczyną sięgnięcia po środek uzależnienia nagle stają się nieważne, powstają nowe problemy zwiaząne z nałogiem.
Skutkami uzależnienia psychicznego mogą być np:
- Ograniczenie zainteresowań wyłącznie na środek nałogu, tzn. niepokonywalny popęd do tego, aby za wszelką cenę zdobyć i zażyć daną substancję.
- Potrzeba ponownego zażycia i utrata kontroli nad tym, kiedy zacząć a kiedy zakonczyć konsumpcję środka nałogu oraz utrata kontroli nad ilością zażytej substancji uzależnienia.
- Zaniedbywanie obowiązków i utrata zainteresowania dla rodziny, pracy lub szkoły.
- Zmiana przyjaciół.
- Kłamstwa o tym, ile i jak często środki nałogu są zażywane.
- Dalsza konsumpcja środka uzależnienia mimo doznanych szkód psychicznych i socjalnych.
Zależność psychiczna jest trudna w leczeniu i nie da jej się całkowicie wyeliminować. To ona przyczynia sie głównie do tego, że osoby uzależnione po miesiącach a nawet latach abstynencji ponownie mogą wpaść w nałóg i stare zachowania.
Obok zależności psychicznej (duchowej) przy nadużyciu alkoholu, papierosów, różnych lekarstw i heroiny powstaje również uzależnienie fizyczne (cielesne): organizm reaguje na długotrwałą konsumpcję środka uzależnienia obronną regulacją przemiany materii. Przy nagłym odsunięciu środka nałogu dochodzi w organizmie, w zależności od substancji, do nieprzyjemnych, bolesnych a nawet zagrażających życiu objawów zespołu abstynencyjnego. Mijają one jednak szybko przy ponownym zażyciu środka uzależnienia. Zwiastunem uzależnienia fizycznego jest przyzwyczajenie do środka związane z rozwojem tolerancji i podwyższaniem dawki.